Katarzyna Mamzer

Internet bez barier

W XXI w. trudno jest nam wyobrazić sobie życie bez Internetu. Rzadko korzystamy z papierowych encyklopedii, mamy przecież Wikipedię. W podjęciu decyzji czy założyć czapkę przed wyjściem z domu pomaga nam szybki rzut okiem na ekran komórki. Nie wysyłamy już listów do rodziny mieszkającej za granicą, przecież jest Skype. Często nie zdajemy sobie jednak sprawy, że jest grupa ludzi, dla której Internet bywa jedynym oknem na świat – niestety bardzo często oknem tylko lekko uchylonym. Czy można stworzyć Internet bez barier? Jak walczyć z wykluczeniem cyfrowym osób niepełnosprawnych?

Niepełnosprawni w sieci

Szacuje się, że krajach Unii Europejskiej ok. 10-15% populacji cierpi na skutek różnego rodzaju niepełnosprawności. W Polsce osób, które mają prawne potwierdzenie niepełnosprawności, jest ponad 3 mln. W rzeczywistości jest ich dużo więcej – od 4 do 7 mln. [1]  Jednak z komputera i Internetu korzysta jedynie około 20–30 procent niepełnosprawnych Polaków. Wynika to głównie niedopasowania treści znajdujących się w Internecie do ich potrzeb oraz barier o charakterze technicznym. [2]

Internet oknem na świat

Internet ma wielki potencjał do zwiększania niezależności osób z niepełnosprawnością. Pozwala uniknąć społecznego wykluczenia osobom, dla których fizyczne uczestnictwo w życiu społecznym jest utrudnione. W codziennym życiu osoby niepełnosprawnej komputer podłączony do Internetu może spełniać szereg funkcji:

  • ułatwia zakup dóbr i usług – daje możliwość samodzielnego wyboru i uniezależnienia się od osób trzecich
  • pełni funkcję edukacyjną – umożliwia zdobywanie nowych umiejętności poprzez np. kursy online
  • służy celom zarobkowym – aktywizuje osoby z niepełnosprawnością, umożliwiając np. podjęcie pracy zdalnej
  • ułatwia załatwianie spraw urzędowych
  • umożliwia komunikację z innymi osobami, pozwala na nawiązanie nowych kontaktów poprzez np. media społecznościowe [3]

Jak stworzyć Internet bez barier?

Osoby niepełnosprawne napotykają w sieci mnóstwo barier, które utrudniają bądź uniemożliwiają im dostęp do usług internetowych. Dlatego znaczenia nabiera projektowanie witryn internetowych w duchu dostępności, wygodnych w obsłudze i funkcjonalnych – przyjaznych dla osób niepełnosprawnych.

Dostępność stron internetowych

Już w 1994 r., zaraz po drugiej międzynarodowej konferencji na temat sieci WWW, zauważono potrzebę wdrożenia jednolitych standardów dla stron internetowych i aplikacji mobilnych, aby stały się dostępne dla niepełnosprawnych użytkowników. Wytyczne te zostały ujęte w formie dokumentu o nazwie WCAG – Web Content Accessibility Guidelines (Wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych). Opracowała je organizacja W3C (Worldwide Web Consortium) zajmującą się ustanawianiem standardów tworzenia stron WWW. [4]

Zaprojektowanie strony internetowej spełniającej wszystkie kryteria dostępności nie jest prostym zadaniem. Część z nich może jednak zostać wdrożona w prosty sposób, niewielkim kosztem i nie będzie wpływała na ogólny wygląd strony. Jeśli tworzycie strony internetowe to może warto zadać sobie trochę trudu, aby dopasować je do tych standardów. Oto lista kluczowych zasad, pomocnych w tworzeniu Internetu bez barier:  

  • Zapewnienie tekstu alternatywnego – zadbanie, aby elementy strony niebędące tekstem (wideo, zdjęcia) były odpowiednio opisane. Jest to szczególnie przydatne dla osób niewidomych i niedowidzących, które korzystają ze specjalnych czytników ekranów.  
  • Przyciski do zmiany wielkości czcionki wyświetlanej na stronie WWW – proste ułatwienie dla osób niedowidzących oraz starszych
  • Zapewnienie łatwego poruszania się po stronie bez użycia myszki – osoby niewidome czy choćby z poważną spastycznością, do nawigacji na stronie nie używają myszki, a klawisza TAB. Dlatego wszystkie elementy takie jak linki, formularze, przyciski, muszą działać z klawiatury.
  • Opcja dużego kontrastu – niski poziom kontrastu utrudnia korzystanie z serwisu użytkownikom o mniejszej ostrości wzroku, niedowidzącym i przeglądającym serwis w niekorzystnych warunkach oświetlenia.
  • Zastosowanie skrótów klawiaturowych. Funkcjonalność access key – możliwość dodania specjalnie zdefiniowanych skrótów do odnośników i formularzy. Wciśnięcie tego specjalnego skrótu klawiaturowego umożliwia użytkownikowi szybki dostęp do tych elementu.
  • Adaptacja materiałów dla osób niesłyszących –  np. dodawanie napisów do materiałów wideo
  • Stosowanie wyraźnej i łatwej do odczytania treści – stosowanie nagłówków i podtytułów, używanie odpowiednich kolorów i rozmiarów czcionek oraz odstępów między wierszami [5]

A jak my możemy pomóc niepełnosprawnym w naszym otoczeniu?

Najlepiej pokazując im, że Internet może być dla nich użyteczny oraz wyposażając ich w narzędzia ułatwiające im korzystanie z jego zasobów. W przypadku niewidomych są to czytniki ekranu, dzięki którym użytkownicy są w stanie zorientować się, co dzieje się na ekranie urządzenia. Na rynku jest dostępnych wiele tego typu aplikacji np. NVDA, JAWS czy Voice Over. Pomocne dla osób niepełnosprawnych mogą być także klawiatury adaptowane do ich potrzeb, alternatywne oprogramowania modyfikujące obsługę klawiatury, klawiatury wykorzystujące kod Morse’a, a także systemy rozpoznawania głosu. Przede wszystkim możemy jednak poświęcić swój czas – na to, żeby pokazać, jak wiele może mieć im do zaoferowania Internet oraz nauczyć korzystania z jego zasobów.

Dotyczy to nie tylko osób niepełnosprawnych, ale również osób starszych, których równie często dotyka problem wykluczenia cyfrowego. 

Pomóżmy tworzyć Internet bez barier! 

Źródła:

[1] Ile jest osób z niepełnosprawnościami w Polsce

[2] Internet bez barier – accessibility oraz usability a potrzeby osób niepełnosprawnych. Dr Agnieszka Dejnaka

[3] Nowe media jako narzędzie usprawniające życie osób niepełnosprawnych. Agata Fiszer

[4] Web Content Accessibility Guidelines 

[5] niepelnosprawni.pl

Wierzymy, że wiedza inspiruje do działania

Pomóż fundacji Problematy rozwijać projekty edukacyjne i aplikację Rzut Beretem

Sprawdź inne artykuły w tym temacie: Cyberświat | Niepełnosprawność | Wykluczenie społeczne

O autorze:

Katarzyna Mamzer

Z wykształcenia biotechnolog, na co dzień zajmuje się bakteriami. W wolnym czasie poznaje inne kraje i kontynenty podróżując lub ucieka w świat fantazji przy kawie i dobrej książce.

0 Comments

Submit a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Pin It on Pinterest

Share This